بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان ، a.gholizadeh@areeo.ac.ir
چکیده: (134 مشاهده)
اثر متقابل ژنوتیپ × محیط مسئله‌ای مهم در مطالعه صفات کمی می‌باشد، زیرا پایداری عملکرد در محیط‌های مختلف را کاهش می‌دهد. در این راستا به‌منظور تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تعیین پایداری عملکرد و سازگاری هیبریدهای جدید آفتابگردان روغنی، تعداد شانزده ژنوتیپ آفتابگردان در چهار ایستگاه تحقیقاتی (کرج، گرگان، کرمانشاه و شاهرود) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار به مدت دو سال زراعی (1402-1400) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثرات محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیطمعنیدار بودند. معنی‌دار بودن اثر متقابلژنوتیپ × محیط،بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیب‌ها در محیطهایمختلف بود؛ از این‌رو، امکان تجزیه پایداری ژنوتیپ‌ها وجود داشت. بر اساس نتایج تجزیه پایداری با روش ابرهارت و راسل، ژنوتیپ‌های H8، H11، H14 و H10 با عملکرد بالاتر از میانگین و ضریب رگرسیون نزدیک به یک به‌عنوان ژنوتیپ با سازگاری عمومی بالا برای تمام مناطق شناخته شدند. بر اساس روش گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری (YSi)، ژنوتیپ‌های H10، H11و H8با کمترین مقادیر به‌عنوان پایدارترین و ژنوتیپ‌های H9، H16و H6 با بیشترین مقدار آماره مذکور به‌عنوان ناپایدارترین ژنوتیپ‌ها شناسایی شدند. همچنین بر اساس شاخص SIIG، ژنوتیپ‌های H10 و H11 با داشتن مقدار SIIG بالا و همچنین عملکرد دانه بالاتر از میانگین به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر از نظر پایداری و عملکرد دانه شناخته شدندو قابلیت ورود به آزمایش‌های تحقیقی-ترویجی به‌منظور معرفی به‌عنوان رقم جدید برای کشت را دارند.بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای، هر دو سال آزمایش مکان‌های گرگان و کرمانشاه در یک گروه قرار گرفتند که بیانگر قابلیت پیش‌بینی و تکرارپذیری بالای این مکان‌ها می‌باشد.
Gholizadeh A, Ghaffari M, Rezaeizad A, Nadali F. Studying the Genotype × Environment Interaction and Seed Yield Stability of New Sunflower Hybrids. pgr 2025; 11 (2) :65-82 URL: http://old-pgr.lu.ac.ir/article-1-320-fa.html
قلی‌زاده امیر، غفاری مهدی، رضایی‌زاد عباس، نادعلی فتح‌الله. بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد دانه هیبریدهای جدید آفتابگردان. پژوهش های ژنتیک گیاهی. 1403; 11 (2) :65-82
