مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران ، a.malihipour@areeo.ac.ir
چکیده: (170 مشاهده)
بیماری بلایت فوزاریومی سنبله، عمدتاً ناشی از گونه قارچی Fusarium graminearum، یکی از مهمترین بیماریهای گندم به‌ویژه در اقلیم گرم و مرطوب شمال کشور است. در تحقیق حاضر، با هدف شناسایی و گزینش لاین‌های مقاوم به بیماری، تعداد 20 لاین گندم امیدبخش مربوط به این اقلیم به‌همراه گندم رقم فلات به‌عنوان شاهد حساس به بیماری، طی سال زراعی 94-1393 در دو منطقه گرگان و مغان و سال زراعی 1394-95 در منطقه مغان بررسی شدند. همچنین، به‌منظور شناسایی مقاومت نوع IIدر این لاین‌ها، واکنش آن‌ها در برابر بیماری در شرایط گلخانه (کرج) نیز بررسی شد. تجزیه واریانس مرکب دادههای مربوط به میزان وقوع، شدت و شاخص بیماری و میزان آلودگی دانه به‌دست آمده از سه محیط آزمایشی مزرعه نشان داد که برای هر چهار صفت مذکور تفاوت معنیداری بین لاین‌های آزمایشی وجود داشت. ارزیابی واکنش لاین‌های آزمایشی نشان داد که شاهد تجاری مروارید به‌همراه پنج لاینN-93-6، N-93-12، N-93-15، N-93-18و N-93-19با داشتن میانگین وقوع، شدت و شاخص بیماری و آلودگی دانه پایینتر در مزرعه و شدت بیماری کمتر در گلخانه، از مقاومت بالاتری نسبت به بیماری برخوردارند. به‌نظر می‌رسد که وجود مقاومت نوع Iدر این لاین‌ها موجب کاهش بیماری در آن‌ها شده باشد. در این بررسی، نتایج اندازهگیری پارامترهای مختلف ژنتیکی تفاوتهای زیادی را بین صفات مختلف نشان داد. از نظر مقایسه ضرایب تنوع ژنتیکی و فنوتیپی بین صفات مختلف، سه صفت، دانه آلوده به فوزاریوم (FDK)، میزان وقوع بیماری و شاخص بیماری در مقایسه با دو صفت دیگر یعنی شدت بیماری در شرایط مزرعه و گلخانه دارای بیشترین ضریب تنوع و از بین آن‌ها صفت FDK دارای بالاترین نسبت ضریب تنوع ژنتیکی به ضریب تنوع فنوتیپی بود. درنهایت یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که دو صفت FDK و شدت بیماری در مزرعه دارای وراثت‌پذیری عمومی بالا (به‌ترتیب 68 و 60 درصد) و بقیه صفات دارای وراثت‌پذیری پایین‌تری بودند.
Malihipour A, Dehghan M, Shahbazi K. Analysis of Resistance to Fusarium Head Blight (FHB) among the Elite Lines of Wheat from the North Warm and Humid Zone of Iran. pgr 2025; 11 (2) :29-46 URL: http://old-pgr.lu.ac.ir/article-1-319-fa.html
ملیحی پور علی، دهقان محمدعلی، شهبازی کمال. تجزیه و تحلیل مقاومت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله در بین لاین‌های گندم امیدبخش اقلیم گرم و مرطوب شمال کشور. پژوهش های ژنتیک گیاهی. 1403; 11 (2) :29-46
